Βάγια, βάγια των βαγιών
τρώμε ψάρι και κολιόν
και την άλλη Κυριακή
τρώμε το ψητό αρνί!
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι πένθιμος περίοδος όπου θυμόμαστε τα Πάθη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Δεν επιτρέπονται γλέντια ούτε άλλες διασκεδάσεις, όλη την εβδομάδα. Κάθε ιερή ακολουθία της Μεγάλης Βδομάδας εξιστορίζει τά Πάθη του Χριστού. Γίνεται μάλιστα αυστηρή νηστεία καθόλη την εβδομάδα και κυρίως την Μεγάλη Παρασκευή.
Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος:
Την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ και την Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ γίνεται η Ακολουθία του Νυμφίου. Θυμόμαστε επίσης την περίπτωση του Ιωσήφ, που παρόλο που ήταν γεμάτος καλοσύνη, τ' αδέλφια του τον πούλησαν για σκλάβο. Η Εκκλησία μας τον παραλληλίζει με τον Χριστό.
Την Μεγάλη Τρίτη το βράδυ γίνεται η Ακολουθία του Νυμφίου και θυμόμαστε την αμαρτωλή γυναίκα που ήρθε συντριμμένη και άλειψε τα πόδια του Ιησού με μύρα και δάκρυα. Ακούμε το ωραίο τροπάριο της Κασσιανής, που ψάλλετε το βράδυ: "Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...".
Την Μεγάλη Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, και το απόγευμα ή βράδυ γίνεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Στο Ευχέλαιο ο παπάς διαβάζει εφτά ευαγγέλια, κι εφτά ευχές γιά να ευλογήσει λάδι που το χρησιμοποιούμε γιά την θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Μετά την ακολουθία του Αγίου Ευχελαίου, ο παπάς μας σταυρώνει με λάδι στο μέτωπο, μάγουλα, σαγόνι, και χέρια. Η Μεγάλη Τετάρτη είναι η ημέρα προδοσίας του Ιούδα.
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου. Την Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και λένε ότι είναι καλό να κοινωνήσεις την Μεγάλη Πέμπτη. Την Μεγάλη Πέμπτη είναι έθιμο να βάψεις κόκκινα Πασχαλιάτικα αυγά. Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός των Δώδεκα Ευαγγελίων (που διηγούνται τα πάθη του Χριστού). Μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο γίνεται η περιφορά του Εσταυρωμένου. Τα παπαδάκια προχωρούν μπροστά με λαμπάδες, ένα από τα παπαδάκια θυμιάζει, ακολουθεί ο παπάς σηκώνοντας τον Σταυρό με τον Χριστό, με αναμμένα κεριά πάνω στον Σταυρό, και γίνεται η περιφορά μέσα στην Εκκλησία καθώς όλοι ψάλλουν τον συγκλονιστικό ύμνο "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν είδασει την γή κρεμάσας....". Μετά τον εσπερινό γυναίκες στολίζουν τον επιτάφιο με λουλούδια.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η ημέρα της Ταφής του Χριστού. Το πρωί γίνεται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία της Αποκαθήλωσης όπου ο παπάς βγάζει το σώμα του Χριστού από τον Σταυρό και τον τοποθετεί μέσα στον Επιτάφιο. Μετά την Αποκαθήλωση όλοι ασπάζονται τον Επιτάφιο, και τα παιδιά περνάνε κάτω από τον Επιτάφιο τρεις φορές. Στην Ελλάδα οι πιστοί πάνε από εκκλησία σε εκκλησία γιά να προσκυνήσουν τους διάφορους Επιτάφιους. Το βράδυ γίνεται η ακολουθία του Επιτάφιου Θρήνου και η Περιφορά του Επιτάφιου. Στην Ελλάδα περιφέρουν τον Επιτάφιο σε όλο το χωριό, ή πόλη, και πολλές φορές οι περιφορές των διάφορων εκκλησιών συναντιούνται και συνεχίζουν μαζί την περιφορά. Είναι έθιμο την Μεγάλη Παρασκευή να πιούμε ξύδι όπως έδωσαν του Χριστού όταν ήταν πάνω στο Σταυρό και είπε ότι διψούσε.
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Είναι η προαναγγελία του μεγάλου γεγονότος με την φράση του ιερέα: "Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην...". Και το βράδυ γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως. Είναι συνήθειο ο νονός ή η νονά ν' αγοράσουν την Λαμπάδα της Λαμπρής για τα βαφτιστικά τους. Όλοι ντύνονται με καινούργια ρούχα και πηγαίνουν στην Εκκλησία. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν, και πέφτει παντού σκοτάδι. Μόλις έρθουν τα μεσάνυχτα ο παπάς ψάλλει το "Δεύτε λάβετε φως" και βγαίνει με την λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη, και δίνει το φως σ' όλους τους εκκλησιαζόμενους (ο ένας το δίνει στον άλλον). Μετά όλοι βγαίνουν έξω όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει όλοι ψάλλουν:
"Χριστός Ανέστη εκ νεκρών
θανάτων θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενως"
Στην Ελλάδα μόλις ψάλλουν το Χριστός Ανέστη αρχίζουν πυροτεχνήματα. Η Εκκλησία συνήθως αδειάζει, παρόλο που ακολουθεί Θεία Λειτουργία κι ο κατηχητικός λόγος του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Μετά την Ανάσταση οι πιστοί παίρνουν το ʼγιο Φως στο σπίτι με τις λαμπάδες τους, και κάνουν το σχήμα του σταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού. Μετά ανάβουν το καντήλι με το ʼγιο Φως που προσπαθούν να το κρατήσουν τουλάχιστον τρεις με σαράντα μέρες. Μετά τρώνε το Πασχαλινό Γεύμα, που είναι συνήθως η μαγειρίτσα (σούπα απο αρνίσια ή βοδινά εντόσθια). Τσουγκρίζουν επίσης αυγά, και τρώνε κουλούρια και τσουρέκια. Στο νησί της Κως φτιάχνουν λαμπρόπιττες, που είναι σάν τυρόπιτες. Γιά τις λαμπρόπιττες βάζουν ζυμάρι μέσα σε στρογγυλό ταψί, φτιάχνουν σαν πηγάδι μέσα στη μέση της ζύμης, το γεμίζουν με γέμιση από τυρί και αυγά, και τις αλείφουν με αυγό πριν να τις ψήσουν.
Την Κυριακή του Πάσχα σε πολλά μέρη της Ελλάδας ψήνουν το αρνί στη σούβλα, μαζί με το κοκορέτσι. Τό αρνί που τρώμε το Πάσχα συμβολίζει τον Χριστό που θυσιάστηκε σαν το αρνί γιά τη δική μας σωτηρία.
Το απόγευμα στην Εκκλησία, γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης (γιατί οι χριστιανοί ανταλλάσσουν αδελφικό ασπασμό) όπου διαβάζουν το Ευαγγέλιο σε διάφορες γλώσσες.
Το πότε θα εορτάζεται το Πάσχα, καθορίστηκε από την Πρώτη Οικουμενική σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Αποφασίστηκε να εορτάζεται το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (και μετά το Πάσχα των Ιουδαίων).
Γιά σαράντα μέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας "Χριστός Ανέστη" και απαντώντας "Αληθώς Ανέστη".
Tags
Έθιμα